Vụ mùa hàng năm, bà con nông dân nhiều địa phương trong huyện luôn phải đối mặt với tình trạng cây lúa bị ngộ độc hữu cơ với biểu hiện vàng lá, đẻ nhánh yếu và kém phát triển của cây.
1/ Nguyên nhân:
Thu hoạch lúa xuân xong, bà con chuẩn bị gieo cấy vụ mùa, rơm rạ và tàn dư hữu cơ bị vùi trong đất chưa kịp phân hủy. Bên cạnh đó với nền nhiệt độ cao của Vụ mùa,tốc độ phân hủy chất hữu cơ diễn ra mạnh mẽ, lượng axit hữu cơ và một số khí độc như: CH4,H2 S.... được giải phóng nhiều làm tăng khả năng hòa tan một số các chất trong đất có thể gây ngộ độc cho cây lúa, làm ảnh hưởng xấu đến quá trình hô hấp và dinh dưỡng khoáng của cây.
2/ Triệu chứng:
- Khi bệnh mới phát sinh, ngọn lá lúa biến vàng đỏ, khô từ chóp lá lan dần xuống dưới, thân yếu, lá có khuynh hướng dựng đứng. Bệnh nặng thì nhiều lá phía trên bị vàng đỏ đến 1/3 lá, cây lúa sinh trưởng kém, đẻ nhánh ít.
- Nhổ cây lúa lên kiểm tra thấy bộ rễ thối đen có mùi tanh hôi, rễ mới không phát triển. Dù có bón phân đầy đủ nhưng lúa vẫn không phát triển. Nếu không có biện pháp khắc phục lúa sẽ lụi dần và chết. Ngộ độc hữu cơ thường thấy ở đất trũng thấp, ngập nước, nhiều sét, cày vùi nhiều rơm rạ.
3/ Biện pháp hạn chế :
Để đảm bảo thời vụ gieo cấy vụ mùa và hạn chế hiện tượng bị ngộ độc hữu cơ cho cây lúa ngay từ đầu vụ các hộ nông dân cần tiến hành các biện pháp sau:
- Biện pháp làm đất: Ngay sau khi thu hoạch lúa xuân xong đối với chân ruộng cao, khô nước cần cắt gốc rạ sát mặt đất, đưa rơm rạ ra khỏi ruộng, tiến hành cày ải. Đối với chân ruộng có nước, tiến hành làm dầm, cày lật đất, lồng vùi rơm rạ, giữ nước láng mặt ruộng tránh mất nước. Sử dụng vôi bột với lượng 20-35kg/sào hoặc một số loại chế phẩm vi sinh phân hủy rơm rạ như: Biofert, Sunitri, các loại men vi sinh sử lý rơm rạ(Quế Lâm,…), chế phẩm sinh học Trichoderma,... để xử lý trước cày vùi rơm rạ nhằm giúp tăng nhanh quá trình phân hủy và đồng thời cũng là để trung hòa lượng axit hữu cơ và các khí độc sinh ra, đồng thời bổ sung lượng phân hữu cơ, vi sinh để tăng lượng vi sinh vật có ích trong đất
Chú ý:
- Khi cày bừa ngả hoặc lồng dập, rơm rạ phải được rải đều trên mặt ruộng.
- Khi sử dụng các chế phẩm hữu cơ vi sinh phân hủy rơm rạ bón cho ruộng phải đảm bảo đủ độ ẩm, có nước sền sệt trong ruộng thì mới có tác dụng tốt.
- Không sử dụng vôi bột bón cùng lúc với các chế phẩm vi sinh, tốt nhất nên bón vôi bột trước tối thiểu từ 1-2 ngày.
- Phương thức gieo cấy: Tốt nhất nên gieo sạ nếu ruộng chủ động tưới tiêu nước, cấy nông tay đối với mạ nền hoặc mạ dược để bộ rễ nằm trên tầng đất mặt, hạn chế tác hại của nhiệt độ đất và khí độc sinh ra trong quá trình phân hủy rơm rạ.
- Bón phân:Bón phân cân đối hợp lý với phương châm năng đầu nhẹ cuối (vụ mùa giảm lượng đạm 15 -20% so với vụ xuân) ưu tiên các loại phân hữu cơ vi sinh để tăng cường cải tạo đất tạo điều kiện cho cây lúa sinh trưởng và phát triển tốt.
- Điều tiết nước: Sau khi cấy giữ mực nước nông 3-5 để cây lúa nhanh bén rễ, hồi xanh áp dụng biện pháp kỹ thuật “nông lộ phơi” để kích thích cho cây lúa đẻ nhánh khỏe, tập trung đồng thời hạn chế tối đa do ngộ độc hữu cơ trong đất.